معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد به معنای عدم تحت تأثیر قرار گرفتن حقوق و دستمزد افراد از سوی مقررات مالیاتی است، به طوری که این افراد می‌توانند بخشی یا کلیه درآمدهای خود را از پرداخت مالیات مستثنی کنند. این امتیاز می‌تواند به صورت موقت یا دائمی و برای یک دوره زمانی خاص یا برای یک شرایط خاص اعمال شود.
معافیت‌های مالیاتی حقوق و دستمزد ممکن است برای اهداف مختلفی اعمال شود، از جمله:
۱. ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری: برخی کشورها ممکن است این امتیازات را به منظور جذب سرمایه و تشویق به ایجاد شغل و افزایش تولید اعمال کنند.
۲. تشویق به فعالیت‌های مشخص: برخی معافیت‌های مالیاتی به افراد یا شرکت‌ها در صنایع خاص و مشخص، مانند صنایع فناوری، تولید سبز یا صنایع کوچک و متوسط ارائه می‌شود.
۳. کمک به افراد مستضعف: بعضی معافیت‌ها به افراد با درآمدهای کمک که نیازمند حمایت دولت هستند، اعطا می‌شود.
در هر صورت، شرایط معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد ممکن است بسته به قوانین و مقررات هر کشور و حتی منطقه‌ای متفاوت باشد. در نظام مالیاتی هر کشور، معافیت‌های مالیاتی می‌توانند برای افراد و شرکت‌ها مختلف متفاوت باشند و برای دستیابی به آنها ممکن است شرایط خاصی لازم باشد.
معافیت‌های مالیاتی حقوق و دستمزد معمولاً توسط دولت‌ها به منظور تنظیم اقتصاد و ارتقاء اهداف خاص اقتصادی، اجتماعی یا سیاسی اعمال می‌شوند. این امتیازات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
۱. معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری در صنایع مشخص: برخی دولت‌ها ممکن است معافیت مالیاتی را برای سرمایه‌گذاری در صنایعی مانند صنعت برق، فناوری اطلاعات، تولیدات سبز و… فراهم کنند. این اقدامات به منظور تشویق به سرمایه‌گذاری در زمینه‌هایی که به توسعه اقتصاد کشور کمک می‌کنند، انجام می‌شود.
۲. معافیت مالیاتی برای کمک به افراد محروم: برخی معافیت‌های مالیاتی به افراد با درآمدهای پایین تعلق می‌گیرد تا آنها را از بار مالیاتی سنگین خارج کند و زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.
۳. معافیت‌های مالیاتی موقت: در برخی موارد، معافیت‌های مالیاتی به صورت موقت برای تعدادی از افراد یا شرکت‌ها اعمال می‌شود تا در شرایط خاصی مانند بحران‌های اقتصادی، بحران‌های طبیعی و یا مواردی که تأثیر بزرگی بر اقتصاد دارند، کمک کند.
در هر صورت، معافیت‌های مالیاتی حقوق و دستمزد به صورت دقیق و با توجه به قوانین و مقررات مالیاتی هر کشور تعریف و اعمال می‌شوند. متخصصان مالیاتی و حقوقی می‌توانند به شرکت‌ها و افراد کمک کنند تا از این معافیت‌ها بهره‌مند شوند و برنامه‌ریزی‌های مالی خود را براساس آنها انجام دهند.
ماده ۹۱– حقوق و دستمزدهایی که معاف از مالیات هستند، عبارت است از:
۱. رؤسا و اعضای مأموریت‌های سیاسی خارجی در ایران و روسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی فوق‌العاده دول خارجی نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت متبوع خود به شرط معامله متقابل و همچنین روسا و اعضای هیأت‌های نمایندگی سازمان ملل متحد و موسسات تخصصی آن در‌ایران نسبت به درآمد حقوق دریافتی از سازمان و موسسات مزبور در صورتی که تابع دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند.
۲. روسا و اعضای مأموریت‌های کنسولی خارجی در ایران و همچنین کارمندان موسسات فرهنگی دول خارجی نسبت درآمد حقوق دریافتی از دول متبوع خود به شرط معامله متقابل.
۳. کارشناس خارجی که با موافقت دولت جمهوری‌اسلامی ایران از محل کمک‌های بلاعوض فنی، اقتصادی، علمی و فرهنگی دول خارجی و‌یا موسسات بین‌المللی به ایران اعزام می‌شوند نسبت به حقوق دریافتی آنان از دول متبوع یا موسسات بین‌المللی مذکور.
۴. کارمندان محلی سفارتخانه‌ها و کنسولگریها و نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج نسبت به درآمد حقوق دریافتی از دولت جمهوری اسلامی ایران در صورتی که دارای تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران نباشند به شرط معامله متقابل.
۵. حقوق بازنشستگی و وظیفه و مستمری و پایان خدمت و خسارت اخراج و بازخرید خدمت و وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث و حق سنوات و حقوق ایام مرخصی استفاده نشده.
۶. هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل.
۷. حذف شد.
۸. مسکن واگذاری در محل کارگاه یا کارخانه جهت استفاده کارگران و خانه‌های ارزان قیمت سازمانی در خارج از محل کارگاه یا کارخانه که مورد استفاده کارگران قرار می¬گیرد.
۹. وجوه حاصل از بیمه بابت جبران خسارت بدنی و معالجه و امثال آن.
۱۰. عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.
۱۱. خانه‌های سازمانی که با اجازه قانونی یا به موجب آیین‌نامه‌های خاص در اختیار مأموران کشوری گذارده می‌شود.
۱۲. وجوهی که کارفرما بابت هزینه معالجه کارکنان خود یا افراد تحت تکفل آنها مستقیما یا به وسیله حقوق‌بگیر به پزشک یا بیمارستان به استناد اسناد و مدارک مثبته پرداخت کند.
۱۳. مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان حداکثر معادل دو دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون.
۱۴. درآمد حقوق پرسنل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اعم از نظامی و انتظامی، مشمولان قانون استخدامی وزارت اطلاعات و جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و آزادگان.
[۱] . به موجب بند (چ) ماده ۸ قانون جهش تولید دانش بنیان مصوب ۱۴۰۱/۰۲/۱۱، کارکنان شاغل در پارک های علم و فناوری مشمول این ماده می‌باشند. آیین‌نامه اجرائی آن ظرف سه ماه پس از تصویب قانون مذکور به پیشنهاد وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور تهیه و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
[۲]. به موجب بند (۱۹) ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم، مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱، عبارت «که در موقع بازنشستگی یا از کارافتادگی به حقوق‌بگیر پرداخت می‌شود» از بند(۵ ماده (۹۱) قانون حذف شد.
[۳]. به موجب ماده (۳۵) قانون اصلاح موادی از قانون مالیاتهای مستقیم، مصوب ۱۳۸۰/۱۱/۲۷، بند ۷به همراه بندهای ۱۵ و ۱۶ از متن قبلی ماده (۹۱) قانون حذف شد.
