ماده ۱۴۱ قانون تجارت یکی از مهم ترین مقررات مربوط به تجارت به حساب می آید. در ادامه متن ذکر شده در این ماده را مورد بررسی قرار می دهیم.
مطابق ماده ۱۴۱ قانون تجارت
اگر که بر اثر زیان های وارد شده حداقل نصف سرمایه شرکت از بین برود هیات مدیره وظیفه دارد بلافاصله انجمن عمومی فوق العاده صاحبان سهام را دعوت کند تا موضوع بقای شرکت مورد رای واقع گردد. همچنین اگر این انجمن رای به تعطیلی و انحلال ندهد می بایست در همان جلسه با رعایت تمام مقررات ماده ۶ قانون تجارت (در آخر مقاله به این ماده اشاره شده است)، سرماه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود شرکت کاهش بدهد.
بنابراین اگر هیات مدیره برخلاف قوانین این ماده به دعوت انجمن مذکور اقدام نکند و اگر هم پس از دعوت انجمن نتواند طبق مقررات قانونی برپا شود هر ذینفعی می تواند تعطیلی شرکت را از دادگاه صلاحیت دارد درخواست کند. همچنن در صورتی که هیات مدیره برای برگزاری مجمع مذکور اقدام نکند این وظیفه بر عهده بازرس می باشد. که بازرس در کمتر از ۲ ماه باد نسبت به اعلام نصف شدن سرمایه و برگزاری مجمع اقدام کند.
بسته به نوع تصمیم شرکت بایستی یکی از جریان عمل زیر طی شود:
- اگر تصمیم به انحلال و تعطیلی شرکت گرفته شود فرآیند انحلال شرکت می بایست مطابق قانون آغاز و انجام شود. همچنین بعد از تعطیلی شرکت دارایی و اموال آن به فروش می رود که باید درخواست و مطالبات طلبکاران تسویه شود. بعد از آن وجهی که باقی مانده میان سهامداران طبق نسبت تعداد سهم آن ها تقسیم شود.
- اگر در مجمع برگزار شده تصمیم بگیرند تا بقای شرکت ادامه پیدا کند، حتما باید در همان جلسه با رعایت قوانین ماده ۶ قانون تجارت هیات مدیره راهکاری را ارائه کند. به عنوان مثال راهکاری مانند کاهش سرمایه شرکت.
برای خروج از ماده ۱۴۱ اصلاحیه قانون تجارت راهکارهایی وجود دارد که عبارتند از:
- فروش دارایی مازاد شرکت
- پیگیری به خاطر درخواست مشکوک الوصول و بدهی های ذخیره گرفته شده
- افزایش سرمایه از محل های تجدید ارزیابی و همچنین آورده های نقدی
شرکت های مشمول ماده ۱۴۱
شرکت های سهامی عام و سهامی خاص مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت می شود. سایر شرکت ها مانند شرکت با مسئولیت محدود، شرکت های تضامنی، کسب و کارها و تجارت های غیر شرکتی مشمول ماده ۱۴۱ این قانون قرار نخواهند گرفت.
در حقیقت ماده ۱۴۱ برای شرکت هایی است که نیمی از سرمایه خود را از دست داده اند. یعنی یک نوع پیش بینی است تا شرکت ها پیش از نابودی تمام سرمایه شرکت، به دنبال چاره ای باشند. هنگامی که این سرمایه به نصف میزان اصلی خودش رسید، هیات مدیره موظف به برگزاری مجمع عمومی فوق العاده شرکا و همچنین سهامداران است. در این ماده از قانون تجارت، عواقبی برای عدم رعایت این ماده در نظر گرفته شده که طبق ماده ۲۵۶ حکم جزایی را به همراه دارد.
مهم: گاهی ممکن است حداقل نصف سرمایه شرکت از بین برود. منظور از سرمایه شرکت همان دارای شرکت است که این دارایی با دارایی زمان تاسیس یکی نیست و نباید این ها را اشتباه گرفت. امکان دارد یک شرکت سرمایه زیادی داشته باشد که به صورت ناگهانی و بر اثر اتفاقی، نصف سرمایه خود را زیان دهد. پس شرکت باید ۵۰% از سرمایه را از دست بدهد که این شرکت در این حالت مشمول ماده ۱۴۱ نمی شود.
شرکتی که مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت است چه کارهایی باید انجام دهد؟
راه حل های مختلفی هنگام برگزاری مجمع عمومی فوق العادهای برای بررسی و تصمیم اصلی برای مجموعه گرفته می شود. در این جلسه یا سرمایه باید کاهش بیابد یا شرکت اعلام انحلال و تعطیلی کند.
کاهش سرمایه شرکت: تصیمی است که به جای تصمیم انحلال شرکت در نظر گرفته می شود. هیات مدیره بعد از گزارش مشمولیت شرکت از ماده ۱۴۱ قانون تجارت راهکارهای خروج از این وضعیت را ارائه می دهد که بعد از آن این راهکارها را در مجمع یا همان انجمن بررسی می کند. که می توان طی آن متوجه شد آیا شرکت می تواند زیان خود را جبران کند و به روند سودسازی خود برسد یا خیر؟ در واقع کاهش سرمایه اولیه به معنای از بین رفتن قسمتی از دارایی های مجموعه می باشد.
این مورد راه عادلانه تری در برابر توزیع ضرر بین سهامداران می شود. یعنی قانون در صورت نصف شدن سرمایه شرکت و مشکلات اقتصادی اجازه نمی دهد زیان میان شرکا و سهامداران تقسیم شود، ولیکن اگر تصمیم ندارند تا شرکت را تعطیل کنند بایستی سرمایه اولیه را کاهش دهند. تعدیل نیرو، محدودیت های خرید مواد اولیه و دیگر مسائل جزء نتایج کاهش سرمایه می باشد. مزیتی که این مورد دارد این است که حداقل مجموعه تولیدی از بین نمی رود و حتی با محدودیت ها توانسته اشتغال خود را ادامه بدهد.
اعلام انحلال شرکت: در تصمیم گیری های مجمع امکان دارد تصمیم به منحل شدن شرکت گرفته شود و پس از اینکه اموال شرکت به فروش رفت و به وجه نقد تبدیل شد، در آغاز اقدام به تسویه مطالبات طلبکاران شده و بعد از آن وجهی که باقی مانده میان سهامداران بر اساس نسبت تعداد سهم های آنان تقسیم شود. نکته قابل توجه این است که انحلال شرکت امری است که کم اتفاق می افتد.
راه های افزایش سرمایه برای خروج از ماده ۱۴۱
روش های افزایش سرمایه به روش های مختلفی انجام می گیرد:
- از راه سودهای انباشته شرکت
- به طریق محل صرف سهام
- از طریق آورده های نقدی
- از طریق تجدید ارزیابی دارایی
ماده ۱۴۱ قانون تجارت چه اهمیتی دارد؟
متغیرهای اجتماعی، سیاسی و دیگر موارد باعث شده تا برای تاسیس واحدهای صنعتی و همچنین کارآفرینی نتوان دور نمای طولانی در نظر گرفت. همچنین روش های قانونی که در هنگام کاهش سرمایه و تمام مشکلاتی که برای شرکت به وجود می آید را در نظر داشت.
ماده ۶ قانون تجارت
مطابق ماده ۶ قانون تجارت، برای تاسیس شرکت های عام و سهامی، موسسین می بایست حداقل ۲۰% سرمایه شرکت خود را تعهد کند و حداقل ۳۵% مبلغ تعهد شده را در حسابی به اسم شرکتی که در حال تاسیس است، نزد یک بانک قرار دهد. پس از آن اظهارنامه ای با طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام در شهر تهران به اداره ثبت شرکت و در شهرستان ها به دایره ثبت شرکت ها ارئه کند.
شرکت حسابداری حسابا به علاقه مندان به موضوع قانون مالیات های مستقیم، خواندن مقاله “ماده ۱۸۶ ق.م.م” را پیشنهاد می کند تا اطلاعات بیشتری کسب نمایند.
