اظهارنامه مالیات
به طور کلی اظهارنامه مالیاتی (Income Tax Return) یک اظهارنامه رسمی است که افراد یا شرکت‌ها برای گزارش درآمدها، هزینه‌ها، اقتطاعات مالیاتی و معاملات مالی خود به سازمان‌های مالیاتی می‌دهند. این اظهارنامه‌ها معمولاً سالیانه تهیه و ارائه می‌شوند و اطلاعات مالی افراد و شرکت‌ها را در یک دوره زمانی خاص، معمولاً سال مالی گزارش می‌کنند.
اطلاعات موجود در اظهارنامه مالیاتی شامل موارد زیر می‌شود:
- درآمد: گزارش درآمدهای کسب‌وکار، حقوق و دیگر منابع درآمدی که افراد یا شرکت‌ها در طول سال کسب کرده‌اند.
- هزینه‌ها: گزارش هزینه‌های کسب‌وکار، مصارف شخصی و دیگر هزینه‌های اجتماعی که به حساب می‌آیند.
- اقتطاعات مالیاتی: گزارش مقدار مالیاتی که از درآمد کسب‌وکار یا حقوق کسب شده به عنوان مالیات کسر می‌شود.
- اعتبارات مالیاتی: اعتبارات و کاهش‌های مالیاتی که افراد می‌توانند مطابق قوانین مالیاتی استفاده کنند.
- اطلاعات دیگر: ممکن است در اظهارنامه مالیاتی اطلاعاتی مانند اطلاعات شخصی، اطلاعات مالکیت و بدهی‌ها نیز درج شود.
اهداف اصلی اظهارنامه مالیاتی عبارتند از ارائه اطلاعات دقیق و صحیح به مقامات مالیاتی، تحت پوشش قوانین مالیاتی مشخص قرار گرفتن و محاسبه میزان مالیاتی که افراد یا شرکت‌ها باید پرداخت کنند یا از آنها استرداد شود. تهیه و ارائه اظهارنامه مالیاتی می‌تواند به افراد و شرکت‌ها کمک کند تا بهره‌وری مالی و قانونی خود را افزایش دهند و مالیات‌های مناسب را پرداخت کنند.
دولت منابع درآمد بسیاری دارد که یکی از بزرگ‌ترین منابع درآمد دولت مالیات است.
انواع مالیات
دو نوع مالیات وجود دارد که هر کدام بخشی از درآمد مالیات هستند.:
- مستقیم
- غیرمستقیم
درآمد مالیاتی
درآمد دولت حاصل از مالیاتی است که از درآمد، سود، خدمات و کالاها، درآمد زمین، مالکیت و انتقال دارایی و سایر مالیات اخذ می‌شود. این نشان می‌دهد که دولت تا چه اندازه به‌طور مؤثر و تا چه اندازه منابع اقتصاد را مدیریت می‌کند. درآمد کل مالیاتی بیش از درصد تولید ناخالص داخلی می‌باشد که به عنوان شاخص سهم تولید کشور توسط دولت از طریق مالیات جمع‌آوری می‌شود. درآمد مالیاتی توسط دولتها برای اعطای مبالغی به جوامع از جمله ارتش، آ
موزش و پرورش، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌ها استفاده می‌شود. برنامه‌های بسیاری وجود دارد که از درآمد مالیاتی از جمله دفاع و امنیت استفاده می‌کنند که شامل کمک هزینه برای وزارت‌دفاع است.
اظهارنامه مالیاتی
فرم اظهارنامه شامل ۲۶ جدول می‌باشد:
جدول ۱: پرداخت‌های مربوط به این اظهارنامه
جدول ۲: اطلاعات مجوزهای تاًسیس و بهره‌برداری
جدول ۳: اسامی اعضاء هیئت مدیره و مدیرعامل
جدول ۴: فهرست دفاتر رسمی ثبت شده
جدول ۵: جزئیات پذیرش بورس سهام
جدول ۶: درآمدهایی که مالیات آنها به صورت مقطوع پرداخت شده است
جدول ۷: درآمدهای معاف
جدول ۸: استهلاک زیان سنواتی
جدول ۹: معافیت‌ها و بخشودگی‌های مالیاتی
جدول ۱۰: توسعه، نوسازی و بازسازی واحدهای صنعتی و معدنی ( ماده ۱۳۸ ق.م.م )
جدول ۱۱: معافیت‌ها و بخشودگی‌های درآمد حاصل از فعالیت‌های خارج از کشور (کسر از م
الیات مقرر) تبصره ماده ۱۸۰
جدول ۱۲: فعالیت‌های حاصل از توافقنامه‌های مالیاتی موضوع ماده ۱۶۸ ق.م.م
جدول ۱۳: ثبت کمک‌های مالی پرداختی
جدول ۱۴: ترازنامه
جدول ۱۵: صورت سود و زیان
جدول ۱۶: گردش حساب سود (زیان) انباشته
جدول ۱۷: موجودی مواد و کالا
جدول ۱۸: سرمایه
جدول ۱۹: انواع محصولات اصلی به ترتیب بیشترین فروش
جدول ۲۰: بهای تمام شده کالای فروش رفته
جدول ۲۱: بهای تمام شده کار انجام شده پیمانکاری/خدمات
جدول ۲۲: تعداد کارکنان
جدول ۲۳: درآمد ناخالص پیمانکاری/ارائه خدمات
جدول ۲۴: فهرست صادرات و مابازاء دریافتی
جدول ۲۵: اطلاعات مالک/مالکین
جدول ۲۶: اطلاعات سرمایه‌گذاری خارجی
اظهارنامه مالیاتی چه به صورت خوداظهاری مالیات باشد و چه خود سازمان امور مالیاتی دراختیار مودیان قرار دهد، کارنامه مالیست که هر سال اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به منظور محاسبه مالیات خود، به سازمان مالیاتی ارائه می‌کنند و در حال حاضر با خوداظهاری الک
ترونیکی، تمامی فرآیندها به طور متمرکز در سامانه انجام می‌شوند.
ارسال اظهارنامه شامل چه اشخاصی می‌باشد؟
ارسال اظهارنامه مالیاتی به سازمان‌های مالیاتی معمولاً بر عهده افراد و شرکت‌ها است که موظف به تسلیم اظهارنامه هستند. افراد و شرکت‌هایی که باید اظهارنامه مالیاتی خود را ارسال کنند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افراد حقیقی:
- افرادی که دارای درآمد از حقوق و دستمزد هستند، مانند کارمندان.
- افرادی که درآمد از فروش دارایی‌ها (مانند خرید و فروش املاک، سهام، اوراق بهادار و…) دارند.
- افرادی که درآمد از مشاغل خود را گزارش می‌کنند، مانند کارآفرینان و مستقل‌کاران.
- افراد حقوقی:
- شرکت‌ها، شرکت‌های سهامی عام و خاص، شرکت‌های مختلط و…
- سازمان‌ها و انجمن‌ها
- ادارات دولتی و غیردولتی
- موسسات خیریه و انجمن‌های غیرانتفاعی
استثنائات و معافیت‌ها ممکن است براساس قوانین مالیاتی مربوطه برای بعضی افراد و شرکت‌ها وجود داشته باشد و اجبار به ارسال اظهارنامه مالیاتی برای آنها لازم نباشد.
طبق ماده ۱ قانون مالیات‌های مستقیم اشخاص زیر ملزم به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پرداخت مالیات می‌باشند:
ماده ۱– اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات می‌باشند:
۱– کلیه مالکین اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی نسبت به اموال یا املاک خود واقع در ایران طبق مقررات باب دوم.
۲– هر شخص حقیقی ایرانی مقیم ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌نماید.
۳– هر شخص حقیقی ایرانی مقیم خارج از ایران نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران تحصیل می‌کند.
۴– هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل می‌نماید.
۵– هر شخص غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) نسبت به درآمدهایی که در ایران تحصیل می‌کند و همچنین نسبت به درآمدهایی که بابت واگذاری امتیازات یا سایر حقوق خود یا دادن تعلیمات و کمک‌های فنی یا واگذاری فیلم‌های سینمایی (که به عنوان بهای حق نمایش یا هر عنوان دیگر عاید آنها می‌گردد) از ایران تحصیل می‌کند.
ماده ۲– اشخاص زیر مشمول پرداخت مالیات‌های موضوع این قانون نیستند:
۱– وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی
۲– دستگاه‌هایی که بودجه آنها توسط دولت تأمین می‌شود.
۳– شهرداری‌ها
تبصره ۱– شرکت‌هایی که تمام یا قسمتی از سرمایه آنها متعلق به اشخاص و مؤسسه‌های مذکور در بندهای فوق‌الذکر باشد، سهم درآمد یا سود آنها مشمول حکم این ماده نخواهد بود. حکم این تبصره مانع استفاده شرکت‌های مزبور از فعالیت‌های مقرر در این قانون حسب مورد، نیست.
تبصره ۲– درآمدهای حاصل از فعالیت‌های اقتصادی از قبیل فعالیت‌های صنعتی، معدنی، تجاری، خدماتی و سایر فعالیت‌های تولیدی برای اشخاص موضوع این ماده، که به نحوی غیر از طریق شرکت نیز تحصیل می‌شود، در هر مورد به‌طور جداگانه به نرخ مذکور در ماده (۱۰۵) این قانون مشمول مالیات خواهد بود. مسئولان اداره امور در این گونه موارد نسبت به سهم فعالیت مذکور مکلف به انجام دادن تکالیف مزبور طبق مقررات این قانون خواهند بود. در غیر این صورت نسبت به پرداخت مالیات متعلق با مؤدی مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
تبصره ۳– معافیت‌های مالیاتی این ماده برای مواردی که از طرف حضرت امام خمینی (ره) یا مقام معظم رهبری دارای مجوز می‌باشند براساس نظر مقام معظم رهبری است.
اظهارنامه اشخاص حقیقی
در مقالات قبل به‌طور کامل درخصوص تنظیم، تکمیل و ارسال اظهارنامه اشخاص حقیقی اختصاص داده‌ایم. و حال درخصوص تنظیم و تکمیل اظهارنامه اشخاص حقوقی می‌پردازیم.
اظهارنامه اشخاص حقوقی
مدارکی که برای تنظیم اظهارنامه نیاز هست شامل:
برای تهیه اسناد مالی همواره نیاز به گردآوری مدارکی هست که ما در این قسمت مدارکی را ذکر می‌کنیم که در زمان تهیه اظهارنامه به آنها نیاز خواهید داشت. مدارکی که برای تکمیل اظهارنامه نیاز دارید عبارتند از :
- مجوزهای صادر شده از مراجع ذیصلاح برای شما.
- اساسنامه و شرکت‌نامه و آخرین تغییرات اساسنامه و موضوع فعالیت شرکت.
- اجاره‌نامه یا گواهی سند محل قانونی شرکت.
- رونوشت کارت ملی و شناسنامه اعضای هیات مدیره و صاحبان امضا اسناد تعهد‌آور.
- گواهی ترازنامه اشخاص حقیقی یا حقیقی.
- صورت سود و زبان کلیه اشخاصی که مکلف به تنظیم اظهارنامه عملکرد هستند.
- مبلغ درآمد و فروش داخل یا خارج از کشور.
- گواهی‌های گردش حساب ممهور به مهر شعبه شرکت یا موسسه.
- صورت بهای تمام شده کالاها یا خدماتی که ساخته شده و به فروش رفته.
- کلیه قراردادهای شرکت یا موسسه با اشخاص حقیقی یا حقوقی خصوصی یا دولتی.
- مانده سود و زیان دوره قبل و گردش حساب تعدیلات سنواتی.
- شماره ثبت دفاتر قانونی و کد رهگیری.
- سند مالیات‌های پرداخت شده که به تایید سازمان مالیاتی کشور برای کسر مالیات رسیده باشد.
- در صورت وجود کارت بازرگانی.
- کد کاربری، رمز عبور، کد‌رهگیری پیش ثبت‌نام برای ارسال اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی.
- گواهی حساب‌های سال‌های قبل مودی مالیاتی برای بررسی ممیز اداره مالیات.
- اسنادی مثل پرداختی‌های بیمه که به تشخیص اداره دارایی نیاز باشد.
مراحل و فرایند اصلی تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی عبارتند از:
- پیش ثبت نام شماره اقتصادی و دریافت کد رهگیری
- تأیید اطلاعات پیش ثبت نام و دریافت پاکت نامه حاوی اطلاعات کاربری
- ثبت نام شماره اقتصادی
- تأیید اطلاعات ثبت نام
- دریافت و تکمیل اظهارنامه الکترونیک
- ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
- دریافت و پرداخت قبوض پرداختی مالیات به صورت الکترونیک
مراحل و نحوه ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ۱۴۰۲
چند سالی است که تنظیم اظهارنامه مالیاتی به دستور سازمان امور مالیاتی به شیوه الکترونیک و بدون مراجعه حضوری انجام می‌پذیرد و در ۵ مرحله انجام می‌شود :
مرحله ۱: پیش‌ثبت‌نام الکترونیک اظهارنامه‌های مالیاتی
در ابتدا شما باید کد اقتصادی داشته باشید. اطلاعات پایه‌ای شرکت دریافت شده و پس از تایید شماره تلفن همراه اعلامی در سیستم، تاییدیه پستی با کد پستی ۱۰ رقمی را در سیستم بارگذاری کنید.
مرحله ۲: صحت سنجی اطلاعات
و پس‌از انجام پیش ثبت‌نام الکترونیک، می‌بایست بخشی از اطلاعات ثبت شده در مرحله قبلی از منابع مختلف، استعلام و راستی آزمایی شده و پس از تایید صحت اطلاعات، وارد مرحله سوم شوید. اگر اطلاعات صحیح نبود، موضوع با پیامک به شماره تلفن وارد شده اطلاع داده خواهد شد.
مرحله ۳: تولید و ارسال اطلاعات کاربری برای اظهارنامه مالیاتی
سپس اگر اطلاعات پیش ثبت‌نام مورد تایید سازمان امور مالیاتی کشور قرار بگیرد، کد کاربری و رمز عبور برای شما ایجاد شده و به صورت پیامک ارسال می شود.
مرحله ۴: ثبت نام الکترونیک
و بعد از دریافت اطلاعات کاربری، وارد سامانه شده، اطلاعات اقتصادی بنگاه خود را پر کنید.
مرحله ۵: اعتبار سنجی
در نهایت اعتبار سنجی ستادی و میدانی اطلاعات وارد شده انجام می شود و با پرونده‌های فیزیکی تطبیق داده خواهد شد. اگر مغایرتی پیدا شود به صورت پیامک اطلاع رسانی خواهد شد و اگر اطلاعات شما مورد تایید سازمان باشد، وارد وضعیت ۴۵ می شوید که ارسال اظهارنامه الکترونیک است.
ورود به سامانه اظهارنامه مالیاتی با نام کاربری
تمامی مودیان می‌بایست با نام کاربری وارد سامانه اظهارنامه مالیاتی شده و اقدام به تکمیل و ارسال اظهارنامه کنند. لذا بسیار مهم است که از نحوه ورود به سامانه اظهارنامه مالیاتی آگاهی کامل داشته باشید.
برای ورود به سامانه می‌توانید طبق مراحل زیر پیش روید:
- باز کردن یک صفحه و عبارت سازمان امور مالیاتی تایپ کنید.
- باز شدن یک صفحه به نشانی اینترنتی tax.gov.ir سپس وارد شدن با نام کاربری اخذ شده
موارد مهمی که در اظهارنامه باید لحاظ شود:
یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین مواردی که در تهیه اظهارنامه و کلیه اسناد مالی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، اطلاعات بسیار مهمی است که برای تکمیل آن نیاز دارید. صحت این اطلاعات حائز اهمیت می‌باشد و شما باید حساسیت بسیار زیادی در تکمیل آنها به خرج دهید. و اما چه مواردی در اظهارنامه باید وارد شود؟
- کد کاربری و رمز عبور(گذر واژه) محرمانه ارسال شده از اداره دارایی محل شرکت
- پاسخ به تمامی پرسش‌های اظهارنامه برای ورود اطلاعات هویتی صاحبان امضاء بر اساس اساسنامه
- وارد کردن اطلاعات حسابداری به صورت دقیق در اظهارنامه مالیاتی
- وارد کردن اطلاعات مربوط به سود و زیان در اظهارنامه
- وارد کردن تمامی اطلاعات لازم در ترازنامه شرکت
- رفع مغایرت اختلاف و تصحیح ترازنامه در صورت وجود
- اظهار اقلام معاف از پرداخت مالیات
- بررسی اظهارنامه و تطبیق مبلغ درآمد با اظهارنامه ارزش افزوده و گزارش فصلی
- تائید و ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
