حسابداری پیمانکاری در علم حسابداری را به طور کامل شرح می دهیم و تمام نکات موجود در آن را مورد بررسی قرار می دهیم. در ابتدا توصیه می‌کنیم مقاله جامع حسابداری شرکت ها چگونه انجام می شود را مطالعه کنید تا با انواع حسابداری شرکتها در موسسه حسابداری و مالی حسابا آشنا شوید.
واژه پیمانکاری به چه معناست؟
در حقیقت پیمانکار شخص حقیقی یا حقوقی است که عملیاتی را انجام می دهد و مسئولیت هایی را برعهده دارد. همچنین طرف دیگر قرارداد هستند که شرکت پیمانکاری در قرارداد با این اشخاص فعالیت هایی همچون تهیه، حمل و باربری، ساخت و… را انجام می دهد. شرکت های پیمانکاری با توجه به تجربیات، توان مالی، منابع نیروی انسانی و دیگر موارد می توانند پروژه های مختلف را برای انجام قبول کنند. امکان دارد شرکت کارفرما شخصی را به عنوان ناظر بر کار پیمانکار مشخص بنماید.
حسابداری شرکت پیمانکاری
حسابداری شرکت پیمانکاری شاخه ای از علم حسابداری است. در واقع می توان گفت پیمانکاری نوعی صنعت است. امروزه صنابع در دنیای مدرن بیشتر شده که پیمانکاری جزیی از زنجیره تولید بسیاری از صنایع شده و صنعت های متعدد بیش از قبل به آن وابسته شده اند. پروژه های عمرانی بایستی در قالب قوانین و مناقصات دولتی در محتوای حقوقی اجرا شوند. عملاً پیمانکاران در طی برگزاری مناقصات انتخاب خواهند شد.
حسابداری پیمانکاری مطابق قرارداد بین کارفرما و پیمانکار انجام خواهد شد. ناگفته نماند که نوع قرارداد شیوه محاسبه امور مالی را هم می تواند مشخص کند. فعالیت های پیمانکاری در بازه زمانی معین و با هزینه هایی که قابل پیش بینی است تعیین می شوند. پس در نتیجه حسابداری پیمانکاری می بایست نسبت به این تغییرات پاسخگو باشد. همچنین باید نیاز کارفرما و پیمانکار را پاسخگو باشد و بتواند آن ها را برطرف کند.
حسابدار پیمانکاری
حسابدار پیمانکاری موظف است هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم و همچنین نامرتبط را دسته بندی کند و در نهایت گزارش دهد. هزینه های مستقیم عبارتند از بیمه کارگران، خرید مواد اولیه و سایر موارد. هزینه های غیرمستقیم شامل هزینه های تامین نور و روشنایی، پاداش کارگران، خرید وسایل اداری و … می شوند.
خروجی حسابداری پیمانکاری یک گزارش کامل و صورتحساب سود و زیان و مخارج کار می باشد. در یک پروژه پیمانکاری بیمه هم بایستی در نظر گرفته شود که استفاده از انواع بیمه باب و مهم است. در نتیجه حسابدار باید بتواند مراحل تشکیل پرونده بیمه پیمانکاری را انجام بدهد. هزینه های پیمانکار هم با توجه به زمان و حجم پروژه محاسبه می شود. البته که کارفرما هم بودجه ای معین را برای کار در نظر می گیرد. کارفرما و پیمانکار با توافق می توانند نحوه پرداخت هزینه ها را مشخص نمایند. البته حسابدار فقط به امور مالی و معاملات مخارج رسیدگی می‌کند. پس برای توافق کارفرما و پیمانکار انتخاب روش حسابداری پیمانکاری مؤثر است.
نحوه انجام حسابداری در انواع قراردادهای پیمانکاری
حسابداران می بایست شیوه انجام حسابداری را برای یک سری قراردادها بدانند. این قراردادها به صورت ذیل است:
- حسابداری پیمانکاری طرح عمرانی
- حسابداری پیمانکاری پروژه
- حسابداری پیمانکاری ساختمان
- حسابداری پیمانکاری خدماتی
اکثر حسابداران می بایست روش انجام حسابداری را برای قراردادهایی بدانند که به صورت زیر این قراردادها آمده اند:
شیوه ها و روش های حسابداری پیمانکاری باید کارآمد باشد. پس حسابدار باید از دو روش درصد پیشرفت کار و همچنین کار تکمیل شده را در انواع قراردادها به کار برده و استفاده کند. همچنین باید بدانند که تغییر روش محاسبه امور مالی در شرکت های پیمانکاری هنگام پروژه امکان پذیر نخواهد بود. چرا که این امر اعث می شود کلیه هزینه ها و حساب ها به مشکل بر بخورند. پس برای جلوگیری از خطاهای تغییر روش حسابداری، کلیه فاکتورها بایستی پیش از انتخاب روش در نظر گرفته شود.
شرکت های پیمانکاری به ۱۱ دسته مختلف تقسیم بندی می شوند
- صنعت و معدن
- ساختمان
- آب
- نفت و گاز
- نیرو
- تاسیسات و تجهیزات
- راه و ترابری
- کشاورزی
- مرمت آثار باستانی
- کاوش‌های زمینی
- ارتباطات
ارکان اصلی پیمانکاری
۳ رکن اصلی پیمانکاری وجود دارد که به صورت زیر است:
کارفرما: شخصی است اعم از حقیقی یا حقوقی که طرف اول قرارداد به نام آن است .
پیمانکار: شخصی است اعم از حقیقی یا حقوقی که طرف دوم قرارداد می باشد که همه پروژه ها بر عهده آن هاست.
قرارداد: واسطه ی ارتباط بین کارفرما و پیمانکار می باشد که در آن نام دو طرف، تعهدات لازم، مدت زمان معین، مبلغ و … نوشته می شود.
علاقه مندان به تجدید ارزیابی دارایی شرکت ها می توانند آن را مطالعه کنند.
وظایف حسابدار شرکت پیمانکاری
حسابدار پیمانکاری با توجه به سطح شرکت وظایف مشخصی را به عهده دارد. همانطور که گفتیم انجام امور اولیه حسابداری و رسیدگی به حساب های مالی از مهمترین کارهایی است که حسابدار باید انجام دهد. حسابدار پیمانکاری باید فعالیت هایی را از نظر پیمانکاری، گزارش دهی، کنترل انجام دهد. تعدادی از عملیات های حسابداری پیش از شروع انجام پروژه باید انجام شوند. ثبت هزینه‌ها، تفکیک پروژه‌ها نسبت به هزینه، ثبت اسناد تنخواه، ثبت دفاتر قانونی پیمانکاری، طراحی کدینگ حساب، ثبت پیش دریافت ها، ثبت حساب های پیمانکاران دست دوم، ثبت ضمانت نامه های دریافتی و پرداختی و در نهایت انتخاب روش حسابداری جزء وظایف حسابدار است.
ولیکن تمام این وظیفه ها نیست. حسابدار شخصی است که باید لیست مخارج و هزینه ها را به کارفرما گزارش دهد. حسابدار باید حسابرسی صورت های مالی پروژه ها را نیز تهیه کند. ارائه کردن لیست بدهکاران و بستانکاران بر اساس تفکیک پروژه، ارائه لیست چک های دریافتی و پرداختی جزء وظایف حسابداری پیمانکاری است. همچنین حسابدار باید ورود و خروج انبار را هم کنترل کند. حتی امکان دارد از حسابدار خواسته شود تا برای سرکشی به پروژه ها سر بزند. حسابدار باید با مدیران بالا دستی و حسابرسان مستقل در شرکت ارتباط نزدیک هم داشته باشد. بدون دریافت گزارش و صورت مالی از حسابداران پایین دستی، حسابدار پیمانکاری نمی تواند گزارشات خود را تهیه کند.
انواع قراردادهای شرکت پیمانکاری
- قراردادهای پرداخت کلی
- قراردادهای طراحی و ساخت
- قراردادهای ساخت و توسعه
- قراردادهای دائمی
- قراردادهای سنجشی
- قراردادهای مدیریتی
- قراردادهای مدیریت پروژه
در هر کدام از قراردادهای ذکر شده معاملات مالی و اسناد متعددی نیز وجود دارد.
حسابداری پیمانکاری پس از تکمیل پروژه
در روش حسابداری پیمانکاری پس از تکمیل پروژه همه اتفاقات اعم از سود و زیان و دیگر موارد پس از پایان پروژه محاسبه می شود. در این مرحله تمام محاسبات مطابق مدارک انجام می‌شود نه پیش بینی های انجام شده.
حسابداری پیمان های بلند مدت
در این قسمت پروژه هایی که قراردادشان بلند مدت است ساخته می شوند. یعنی اینکه در طی چند دوره مالی تکمیل پروژه زمان خواهد برد. در این مرحله ساخت پروژه هایی همچون سدسازی و راه سازی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. نکته مهم در این بخش شناسایی دقیق درآمدهای سودزا است.
قرارداد مشاوره مالی را می‌توانید برای مطالعه بیشتر بخوانید.
موارد مهم در قراردادهای پیمانکاری
- تعهدات پیمانکار
- تعهدات کارفرما
- پیش بینی آموزش نیرو انسانی
- جبران خسارت
- مشخصات طرفین قرارداد
- موضوع پیمان
- مبلغ پیمان
- تغییر مقادیر کار
- مدت پیمان
- دوره تضمین کارها
- نظارت در اجرای عملیات
- تعدیل آحاد بها
توصیه می‌کنیم برای افزایش علم خود در حسابداری، مقاله حق بیمه پیمانکاری را مطالعه کنید.
