قانون جدید مالیات بر ارث

قانون جدید مالیات بر ارث

مالیات بر ارث چیست و قوانین جدید آن کدامند، این موضوعیست که در این مقاله قصد داریم به بررسی آن بپردازیم.

مالیات بر ارث از نظر قانون یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که به دارایی افراد (اعم از منقول و غیر منقول) تعلق می‌گیرد. در حقوق ایران چنانچه در اثر فوت یک نفر، مالی به وراث وی انتقال یابد، این دارایی مشمول مالیات می‌باشد و وراث قبل از تقسیم ماترک ابتدا باید مالیات بر ارث را بپردازند.

بسیاری از قوانین مالیات بر ارث در سال‌های اخیر دچار تغییر شده اند که آگاهی از این تغییرات می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌ها برای ارباب رجوع شود. برای اینکه بتوان در راستای کاهش هزینه‌های مالیاتی و به خصوص در مورد ارث و میراث اقدامی کرد باید قوانین را کامل بدانید تا بهترین نتیجه را بگیرید. با خواندن این مقاله به اطلاعات بسیاری در رابطه با این موضوع دست پیدا خواهید کرد که برای اجرای بهتر و دقیق‌تر آن کارشناسان و مشاوران مجموعه حسابا آماده پاسخگویی می‌یاشند.

میزان و نحوه محاسبه مالیات بر ارث در قانون جدید

چنانچه وراث متوفی با وجود تصرف ماترک از تنظیم اظهارنامه مالیاتی ظرف مهلت ۶ ماه خودداری نمایند، ممکن است به اتهام  جرایم مالیاتی مثل فرار مالیاتی تحت تعقیب قرار گیرند. مالیات‌ها به دولت پرداخته می‌شوند تا در امور عام المنفعه مثل آموزش و احداث راه‌ها، صرف شود. یکی از نشانه‌های سالم بودن افتصاد یک کشور این است که بخش اصلی درآمدهای دولت به‌وسیله مالیات‌ها تامین گردد.

مطابق با قانون جدید مالیات بر ارث، نرخ مالیات برخی از انواع ماترک بر قرار ذیل می‌باشد:

• مالیات ارث طلا، طبقه اول وراث ۱۰ درصد، طبقه دوم وراث ۲۰ درصد، طبقه سوم وراث ۴۰ درصد
• مالیات ارث املاک مسکونی ( باغ، زراعی، اراضی بایر و …)، طبقه اول ۷.۵ درصد، طبقه دوم ۱۵ درصد، طبقه سوم ۳۰ درصد
• مالیات ارث املاک اداری، طبقه اول ۳ درصد، طبقه دوم ۶ درصد، طبقه سوم ۱۲ درصد
• مالیات بر ارث املاک تجاری، طبقه اول ۳ درصد، طبقه دوم ۶ درصد، طبقه سوم ۱۲ درصد
• مالیات ارث سپرده بانکی، طبقه اول ۳ درصد، طبقه دوم ۶ درصد، طبقه سوم ۱۲ درصد
• مالیات ارث خودرو و سایر وسایل نقلیه موتوری زمینی، هوایی و دریایی ، طبقه اول ۲ درصد، طبقه دوم ۴ درصد، طبقه سوم ۸ درصد
• مالیات بر ارث سهام بورسی، طبقه اول ۰.۷۵ درصد، طبقه دوم ۱.۵ درصد، طبقه سوم ۳ درصد
• مالیات بر ارث سهام غیر بورسی و سهم الشرکه، طبقه اول ۶ درصد، طبقه دوم ۱۲ درصد، طبقه سوم ۲۴ درصد
• مالیات بر ارث سایر اموال حق امتیاز و سپرده‌های غیرمجاز، طبقه اول ۱۰ درصد، طبقه دوم ۲۰ درصد، طبقه سوم ۴۰ درصد
• مالیات بر اوراق مشارکت، طبقه اول ۳ درصد، طبقه دوم ۶ درصد، طبقه سوم ۱۲ درصد

بر اساس ماده ۱۷ ق.م.م، اموال و دارایی‌هایی  که در‌ نتیجه  فوت شخص اعم از فوت واقعی یا فرضی انتقال می‌یابد، به شرح زیر مشمول مالیات است:

 

1. نسبت به سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار به استثنای موارد مندرج در بند ۲ این ماده و سودهای متعلق به آنها و همچنین سود سهام و سهم الشرکه تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آنها به نرخ سه درصد ۳% .

۲. نسبت به سهام و سهم الشرکه و حق تقدم آنها یک و نیم ۱.۵ برابر نرخ های مذکور در تبصره  ۱  ماده  ۱۴۳  و ماده  ۱۴۳ مکرر  ق.م.م طبق مقررات مزبور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث .

۳. نسبت به حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی که در بند های مذکور به آنها تصریح نشده است، به نرخ ده درصد  ۱۰%  ارزش روز در تاریخ تحویل یا ثبت انتقال به نام وراث .

۴. نسبت به انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به نرخ دو درصد ۲%  بهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث .

۵. نسبت به املاک و حق واگذاری محل یک و نیم  ۱.۵  برابر نرخ های مذکور در ماده ۵۹ ق.م.م به مأخذ ارزش معاملاتی املاک و یا به مأخذ ارزش روز حق واگذاری حسب مورد، در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث .

۶. نسبت به اموال و دارایی های متعلق به متوفی ایرانی که در خارج از کشور واقع شده است پس از کسر مالیات بر ارثی که از آن بابت به دولت محل وقوع اموال و دارایی ها پرداخت شده است به نرخ ده درصد  ۱۰%  ارزش ماترک که مأخذ محاسبه مالیات بر ارث در کشور محل وقوع مال قرار گرفته است. در صورت عدم شمول مالیات بر ارث در کشور مزبور به مأخذ ارزش روز انتقال یا تحویل به نام وراث .

 

مطابق تبصره ۱ ماده ۱۷ ق.م.م، محاسبه و اخذ مالیات بر ارث در مورد متوفیان قبل از لازم الاجرا شدن قانون مالیات های مستقیم اصلاحیه مورخ۱۳۹۴/۰۴/۳۱ (تاریخ اجرای اصلاحیه یاد شده از ابتدای سال ۱۳۹۵ می باشد) اعم از اینکه پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل شده یا نشده باشد، مشمول حکم ماده ۱۷ ق.م.م نخواهد بود.

مطابق تبصره ۲ ماده ۱۷ ق.م.م، نرخ های مذکور در این ماده مربوط به وراث طبقه اول است. در صورتی که وراث طبقات دوم و سوم باشند، نرخهای مذکور در این ماده به ترتیب ۲ و ۴  برابر خواهد شد.

مطابق تبصره ۳ ماده ۱۷ ق.م.م، در صورتی که متوفی و وراث، تبعه خارجی باشند، اموال و دارایی‌ها متوفی که در ایران واقع است، مشمول مالیات به نرخ وراث طبقه اول خواهد بود.

مطابق تبصره ۴ ماده ۱۷ ق.م.م، در مواردی که وراث سهم خود از اموال موضوع بندهای ۲، ۴ و ۵ این ماده را به اشخاص ثالث یا وراث دیگر انتقال دهند، علاوه بر مالیات بر ارث به شرح فصل مالیات بر ارث، مشمول مالیات طبق مقررات فصول مربوط خواهند بود.

افراد مشمول مالیات بر ارث

مطابق ماده ۱۷ قانون مالیات‌های و دارایی‌ها ( به استثنای موارد معنون در ماده ۲۴ ق.م.م) که در نتیجه فوت شخص اعم از فوت واقعی و یا فرضی انتقال می‌یابد، مشمول مالیات بر ارث می‌شود.

طبقات وراث

1. وراث طبقه اول

پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد، اولاد، اولاد

1. وراث طبقه دوم

اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها

1. وراث طبقه سوم

عمو، عمه، دایی، خاله و اولا آن‌ها

قانون مدنی نزدیکی به متوفی را در ارث ملاک قرار داده و هر طبقه‌ای که نزدیک‌تر است بر طبقه دورتر تقدم داشته باشد. در طبقات ارث، وراث طبقه بعد زمانی ارث می‌برند که از طبقه قبل کسی نباشد.

مراحل اداری مالیات بر ارث

در این قسمت به گام به گام پیش رفتن مراحل اداری می‌پردازیم

گام اول: دریافت گواهی انحصار وراثت می‌باشد. گواهی حصر وراثت در واقع یک مدرک قانونی است که در آن وراث متوفی و سهم الارث هر یک از آن‌ها به صورت رسمی تعیین می‌گردد. برای دریافت گواهی انحصار وراثت، وراث باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند. فرم مخصوصی را تکمیل نموده ( که به امضاء ۳ شاهد نیاز دارد) تا دفترخانه فرم مذکور را برای آن‌ها گواهی صادر نماید. پس‌از آن باید به همراه مدارک شناسایی و فرم گواهی شده به یکی‌از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنند تا در نهایت گواهی حصر وراثت برای آن‌ها صادر شود. انجام این مرحله در شرایط عادی حدوداً ۲ ماه زمان می‌برد.

گام دوم: پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، وراث باید به اداره امور مالیاتی مراجعه نموده و مالیات را پرداخت کنند. سپس اداره مالیات به آن‌ها برگه‌ای تحت عنوان مفاصاحساب مالیات ورثه تحویل می‌دهد. طی نمودن این مرحله حدود یک یا ۲ ماه زمان می‌برد.

گام سوم: هنوز کار به اتمام نرسیده است. تا اینجا مالیات ورثه اموال پرداخت شده اما سند تک‌برگی به نام وراث صادر نشده است. تا زمانی که سند تک برگی به نام وراث صادر نشده باشد طبیعتاً امکان فروش اموال را نخواهند داشت. به همین دلیل وراث باید مجدداً به دفتر اسناد رسمی مراجعه نمایند. گواهی حصر وراثت و مفاصاحساب مالیات بر ارث را به دفترخانه تحویل دهند. دفترخانه این مدارک را به اداره ثبت پست می‌کند تا سند تک‌برگی به‌نام وراث صادر شود. در نهایت حدود ۲ ماه بعد، سند تک برگی به نشانی محل سکونت وراث پست می‌گردد.

تذکر: در صورت وجود نقص در پرونده، زمان‌های تقریبی گفته شده طولانی‌تر خواهد شد.

بدهی قابل کسر از ماترک متوفی

مطابق تبصره ۱ ماده ۲۶ قانون مالیات های مستقیم ، در صورتی که بدهی متوفی مستند به مدارک و اسناد مثبته قانونی بوده و اصالت آن مورد تأیید اداره امور مالیاتی صلاحیت‌دار قرار گیرد قابل کسر از ماترک خواهد بود.

مطابق ماده ۲۱ ق.م.م، اموالی که جزء ماترک متوفی باشد و طبق قوانین یا احکام خاص، مالکیت آن سلب و یا به صورت بلاعوض در اختیار اشخاص موضوع ماده ۲ ق.م.م قرار گیرد، با تأیید اشخاص مزبور از شمول مالیات بر ارث خارج و در صورتی که بابت سلب مالکیت عوضی داده شود، ارزش آن عوض یا اموال سلب مالکیت شده هر کدام کمتر باشد، جزء اموال مشمول مالیات بر ارث موضوع ردیف های مربوط در ماده ۱۷ ق.م.م محسوب و مشمول مالیات خواهد بود.

اموال معاف از مالیات بر ارث کدامند؟

1. مزایای پایان خدمت و وجوه بازنشستگی و وظیفه
2. مطالبات مربوط به بازخرید خدمت، خسارت اخراج و بیمه‌های اجتماعی
3. وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا کارفرما
4. انواع بیمه‌های عمر و زندگی
5. خسارت فوت و دیه
6. اثاث البیت محل سکونت متوفی
7. هزینه‌های کفن و دفن
8. بدهی‌های متوفی
9. مطابق ماده ۲۵ قانون مالیات بر ارث، وراث طبقه اول و دوم شهدای انقلاب‌اسلامی مشمول مالیات بر ارث نخواهند شد.

سوالات متداول درخصوص مالیات بر ارث

مالیات بر ارث ملک چگونه محاسبه می‌شود؟

برای ملک مسکونی ۷.۵% ارزش معاملاتی، برای ملک تجاری و اداری ۳% ارزش روز و برای باغ، زمین کشاورزی و اراضی بایر ۷.۵% ارزش معاملاتی محاسبه می‌شود. ارزش معاملاتی قیمتی است که در دفترچه مخصوصی توسط سازمان امور مالیاتی برای مناطق مختلف تهران و شهرستان‌ها منتشر می‌شود. قیمت‌های مندرج در دفترچه ارزش معاملاتی به مراتب از قیمت واقعی ملک کمتر است. اما در خصوص املاک تجاری و اداری ارزش گذاری ملک توسط کارشناس اداره امور مالیاتی و بر اساس ارزش واقعی در تاریخ روز تعیین می‌شود.

معافیت‌های مالیات بر ارث کدامند؟

۱- وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت
۲- مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی
۳- وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا کارفرما
۴- انواع بیمه‌های عمر و زندگی
۵- خسارت فوت و دیه
۶- اموالی که برای مؤسسات دولتی وقف گردد
۷- اثاث البیت محل سکونت متوفی
۸- هزینه‌های کفن و دفن
۹- بدهی‌های متوفی

مهلت ارائه اظهارنامه چقدر است؟

شما به عنوان ورثه به مدت یک سال از تاریخ فوت مرحوم فرصت دارید اظهارنامه خود را تکمیل کنید و به اداره تحویل دهید. البته در غیر این صورت هم جریمه ای در نظر گرفته نشده است اما امکان استفاده از بعضی معافیت ها را از دست خواهید داد. بنابراین درست است که جریمه نقدی وجود ندارد اما برای استفاده از بیشترین معافیت ها توصیه می کنم حتما در مهلت مقرر اظهارنامه خودتان را تحویل دهید.

کارشناسان ما از طریق شماره ۶۶۱۲۷۷۴۵-۰۲۱ با شما همراه هستند