صورت معاملات فصلی یا گزارشات فصلی و نحوه ارسال آن ها در این مقاله به طور کلی شرح می دهیم. برای ارائه گزارش های صریح و کاملاً شفاف به سازمان های مالیاتی نیاز است کلیه فعالیت های صورت گرفته مالی و اقتصادی کسب و کار برپایه استانداردهای تعیین شده ثبت و ضبط بشوند. واژه صورت معاملات فصلی اصطلاحی نوین در دنیای خدمات حسابداری می باشد. در این روش هر ۳ ماه یکبار به سازمان های امور مالیاتی ارسال می گردد که شیوه ای برای شفافیت معاملات می باشد. تا آخر با موسسه حسابداری و مالی حسابا همراه باشید.
صورت معاملات فصلی چیست ؟
صورت معاملات فصلی یا به عبارتی گزارشات فصلی مطابق ماده ۱۶۹ به معنای ثبت و ضبط، ارسال اطلاعات خرید و فروش و ارائه اطلاعات صادرات و واردات و حمل و نقل و اجاره مرتبط به یک فصل می باشد. همچنین ارسال صورت معاملات فصلی در یک بازه زمانی مهلت دارد. مهلت ارسال آن تا ۴۵ روز بعد از پایان هر فصل خواهد بود.
جرایمی که در ماده ۱۶۹ برای عدم ارسال صورت معاملات فصلی وجود دارد:
هر حسابداری موظف به ثبت تمامی فعالیت ها و معاملات روزانه است و باید علاوه بر تهیه گزارش به مدیریت، به بعضی از ادارات گزارش ارائه بدهد. در صورتی که در زمان تعیین شده این گزارشات را ارائه ندهید جریمه ای به شما تعلق خواهد گرفت.
- استفاده از کد اقتصادی دیگران برای خودتان و همچنین استفاده از کد اقتصادی خود برای دیگران
- عدم درج کد اقتصادی خود و همچنین طرف معامله
- عدم صدور صورت حساب ها
بیشتر بخوانید: چگونه کد اقتصادی بگیریم
شماره اقتصادی یا کد فراگیر به چه معناست و چه کاربردی نیز دارد؟
در هنگام ثبت سفارشات در سایت وزارت صنعت معدن و تجارت، شماره ای به شما تعلق می گیرد. این شماره به عنوان کد فروشنده به شما داده می شود که شماره ذکر شده به عنوان شناسه ای اختصاصی برای اشخاص خارجی می باشد و باید در سامانه صورت معاملات سازمان امور مالیاتی هنگام ارسال اطلاعات وارد شود. در نتیجه کد فراگیر اتباع خارجه همان شماره اختصاصی اشخاص خارجی می باشد و برای اشخاص حقیقی کاربرد دارد.
ارسال صورت معاملات فصلی
ارسال گزارشات فصلی به صورت الکترونیکی و همچنین به صورت ارسال آفلاین با نرم افزار TTMS به اداراه دارایی صورت می گیرد.
برخط یا آنلاین: مودیان با ثبت نام در سامانه مالیاتی نام کاربری و کلمه عبور خود را دریافت می کنند. پس از آن وارد سایت شده و گزارشات خود را وارد می نمایند. بعد از ثبت نهایی خود کدی را به عنوان کد پیگیری دریافت می کنند. (برای پیگیری های بعدی این کد اجباری است). برای این گروه از مالیات دهنده ها با ورارد شدن به سیستم، امکان درج هر یک از فرم های زیر براساس نوع اطلاعات محیا می باشد:
- درج اعلامیه خرید
- درج اعلامیه فروش
- درج اعلامیه اگاهی های پیمانکار در تعهد هایی در زمان زیاد
- درج اعلامیه اگاهی های کارفرما در تعهد های بلند مدت
- درج اعلامیه های خودداری برای قبل از سال ۱۳۹۵
- درج اعلامیه ارائه به استفاده کننده پایانی برای سال ۱۳۹۵
- درج اعلامیه وار کننده ها
- درج اعلامیه صادر کننده ها
- درج اعلامیه حق عامل و مدیریت تعهد
- درج اعلامیه اجاره
- درج اعلامیه پیش فروش
غیر بر خط یا آفلاین: مودیانی که می توانند گزارشات فصلی خود را با نرم افزاری به نام TTMS ارسال کنند. در این روش ابتدا باید در سامانه مالیاتی ثبت نام کنند تا نام کاربری و کلمه عبور خود را دریافت نمایند. پس از ثبت اطلاعات هم کد پیگیری را دریافت خواهند کرد تا در صورت نیاز اطلاعات خود را اصلاح و پیگیری کنند. مالیات دهنده هایی که از سامانه های رایانه ای خرید و فروش استفاده می کنند، می توانند در سیستم اینترنتی سیستم امور مالیاتی گروه مورد نظر این سیستم را با هماهنگ کردن متخصصان رابط به خصوص ایجاد کننده ها این نوع نرم افزارها به صورت مستقیم از سامانه کامپیوتری خود تحویل و در گروه گفته شده وارد (Import) کنید، و با استفاده از نرم افزار کنترلی و فرستادن اطلاعات با متصل شدن به اینترنت اقدام به فرستادن اطلاعات به صورت کامل کرده و رسید را تحویل بگیرید.
فهرست معاملات
گزارشاتی که اطلاعات مرتبط به خرید و فروش کالاها و خدمات واحد اقتصادی در تاریخ معین شده به سازمان امور مالیاتی ارسال می شود. اهداف فهرست معاملات گزارش کمک به کارشناسان مالیاتی برای تشخیص درآمد مشمول مالیات و تعیین صحیح نرخ مالیات واحدهای اقتصادی می باشد.
سامانه ارسال معاملات فصلی
سامانه ارسال معاملات فصلی، در واقع سامانه ای است که مودیان می‌بایست به مدت ۴۵ روز از پایان فصل از طریق آن برای ارسال صورت معاملات فصلی خود اقدام کند. سیستم ارسال معامله های فصلی، سیستمی است که مالیت دهندگان مالیاتی باید در طی ۴۵ روز از تمام شدن فصل از سوی آن برای ارسال کردن صورت معامله های فصلی خود دست به کار شوند وارد شدن به تارنمای اعلامیه های فصلی و درج صورت معامله ها در آن از سوی تارنمای کنش های الکترونیک مالیاتی کشور قابل انجام می باشد.
در سال های گذشته بنگاه امور مالیاتی کشور تلاش کرده است تا با به کارگرفتن راه های مختلف از جستن مالیاتی خودداری کرده و بررسی و پژوهش به حساب های مالیاتی مالیات دهندگان مالیاتی را تا حد ممکن آسان کند که یکی از این ابزارهای سیستم ارسال معامله های فصلی بوده است.
سیستم ارسال معامله های فصلی که از زیر مجموعه های تارنمای کارهای الکترونیک مالیاتی کشور بوده سیستمی است که مالیات دهندگان مالیاتی باید صورت معامله ها و خرید و فروش های خود را که در گذشت یک فصل انجام داده اند، در اخر فصل در آن درج کنند. به این صورت از یک طرف مالیات دهندگان مالیاتی به علت کم بودن مقدار اطلاعات ، اطلاعات معامله های خود را با سرعت و درستی بیشتری در سیستم وارد می کنند؛ از سمت دیگر، مامور های مالیاتی نیز با سرعت و توجه بیشتری به اطلاعات مالیاتی مالیات دهندگان بررسی کرده و مالیات آنها را حساب می کنند.
از آنجایی که برای قانون های مالیاتی کشور، در حال حاضر، درج معامله های فصلی فقط از سوی سیستم های ارسال معامله های فصلی ممکن پذیر بوده است و امکان فرستادن معامله های فصلی از راه دستی و حضوری ممکن نیست .
افرادی که مشمول ارسال صورت معاملات فصلی یا گزارشات فصلی هستند در زیر تعریف شده اند
- کلیه افراد حقیقی که مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده می باشند
- تمام اشخاص حقوقی
- اشخاص حقیقی که شامل حال گروه اول آیین نامه ماده ۹۵ قوانین مالیات های مستقیم می باشند
- و کلیه مشاغل خاص که در فصل دوم آیین نامه اجرایی ماده ۹۵ جدید قوانین مالیات های مستقیم هستند
چگونه معاملات فصلی خرید و فروش را انجام دهید؟
در ابتدا برای ثبت و ارسال صورت معاملات فصلی خود می بایست به سامانه ارسال گزارشات فصلی مراجعه کنید. لیست و فهرست های موجود که پس از سال ۹۴، ۸ فهرست جدید دیگر هم به آن ها اضافه شده است را می توانید در آن مشاده کنید.
- پس از ورود مودیان به این سامانه، امکان ثبت هر کدام از مواد و فرم های زیر امکان پذیر است:
- ثبت گزارش خرید و فروش
- درج گزارش اطلاعات پیمان کار و کارفرما در صورت (پیمان های طولانی)
- ثبت گزارش تحرز برای قبل از سال ۱۳۹۵
- درج گزارش صادرات و واردات
- ثبت گزارش پیش فروش و اجاره
- درج گزارش حق العمل کاری
کسانی که معاف از ارسال گزارشات فصلی هستند؟
- حق عضویت اعضای جامعه ماهر و انجمن های غیردولتی که دارای مجوز از مراجع ذی صلاح می باشند
- سهم الشرکه
- خرید و فروش و سود اوراق بهادار و همچنین خرید و فروش سهام سهم الشرکه
- سود و جریمه های بانک ها، صندوق تعاون، مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز و صندوق های قرض الحسنه
- هزینه هایی که تحت عنوان خسارت و انواع مالیات، مالیات حق تمبر و ثبت، حق گمرک که به دستگاه های اجرائی پرداخت می شود
- حقوق پرداختی کارکنات
- شارژ و آبنومان ساختمان محل فعالیت
آیا حقوق پرداختی به پرسنل در صورت معاملات فصلی (گزارش فصلی) ارسال خواهد شد؟
اگر که مبلغ پرداختی برای پرسنلی باشد که در لیست و فهرست حقوق بگیران قرار داشته باشد. در اجرای قانون ماده ۱۶۹، اجباری به مبلغ پرداختی به پرسنل نخواهد بود و این حقوق در رده مالیت بر حقوق می باشد.
اطلاعاتی که در معاملات فصلی درج می‌شوند
تمام مودیان وظیفه دارند معاملات فصلی ماده ۱۶۹ تمامی اطلاعات مربوط به معاملات خودشان را مطابق استانداردهای سازمان امور مالیاتی ثبت کنند. اطلاعاتی که بایستی در گزارشات حتماً ذکر شوند به شرح زیر است:
- اطلاعات هویتی و مکانی دو طرف معامله
- اطلاعات مربوط به مجوز فعالیت دو طرف معامله
- اطلاعات مربوط به معاملات دو طرف قرارداد
- اطلاعات مالی و سرمایه ای
- اطلاعاتی که مربوط به دارایی و املاک و انتقال آنها می‌شود
- تمامی موارد مرتبط با ارزش افزوده
قوانین و مقررات صورت معاملات فصلی در ایران
قوانین مربوطه در تیر سال ۱۳۹۴ تصویب شد که در ابتدای سال ۱۳۹۵ اجرایی گردید. سازمان امور مالیاتی هدف اصلی و مهم این قانون را افزاش شفافیت اقتصادی و نظم مالی ذکر کرده است. بنابراین موضوع اشخاص حقوقی و حقیقی و همچنین دستگاه های اجرایی وظیفه دارند ظرف مدت ۴۵ روز بعد از شروع هر فصل ریز اطلاعات معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند.
صورت معاملات فصلی تنها با هدف گزارش مالیاتی ارسال می شود نه پرداخت مالیات. اما در صورت عدم صدور معاملات فصلی و عدم درج کد اقتصادی و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران، مودیان مشمول پرداخت جرایم ۱۰% مورد معامله می‌شوند.
مواردی که در معاملات فصلی رد نمی‌شوند؟
مواردی که در زیر ذکر می‌شوند نیازی به ذکر در معاملات فصلی نخواهند داشت:
- خرید و فروش و سود اوراق بهادار
- خرید و فروش سهام و سهم الشرکه، حق تقدم سهام و سهم الشرکه
- سود و جرایم بانکها، صندوق تعاون، صندوق حمایت از توسعه کشاورزی، صندوق قرض‌الحسنه، موسسه اعتباری غیربانکی مجاز
- سود سهم الشرکه و سود سهام
- جوایز و هدایا بلاعوض
- حق عضویت اعظای مجامع حرفه ای
- عوارض و مالیات حق تمبر و حق ثبت
- معاملات انتقال املاک موضوع ماده ۵۹ قوانین مالیاتهای مستقیم برای متعاملین
- وجه پرداختی برای شارژ ساختمان محل فعالیت
- حقوق پرداختی موضوع فصل سوم باب ۳ قانون مالیاتهای مستقیم
- حقوق گمکر که به دستگاه های اجرایی پرداخت می‌شود
جرایم عدم ارسال گزارشات فصلی ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم
تخلف عدم ارسال معاملات فصلی و ارسال کد اقتصادی و یا استفاده از کد اقتصادی دیگران جریمه ای معادل ۱۰% مبلغ معامله انجام شده را به همراه دارد. همچنین در صورت ارسال دیر هنگام ۱% معامله ای که مدارک آن دیر ارسال شده، جریمه شامل آنها خواهد شد. عدم صدور فاکتور فروش کالا، عدم درج کد اقتصادی و عدم درج شماره اقتصادی طرف معامله، استفاده از شماره و کد اقتصادی خود برای دیگران و برعکس، جریمه ۲% با منابع مورد معامله را دارد.
مهلت ارسال معاملات فصلی در سال ۱۴۰۱
بهار ۱۴۰۱: مهلت ارسال لیست خرید و فروش در فصل بهار، ۱۵ مرداد ماه است. پس تا پایان روز شنبه ۱۵ مرداد ماه ۱۴۰۱ مهلت برای ارسال گزارش فصلی دارید!
تابستان ۱۴۰۱: مهلت قانونی ۳ ماهه تابستان هر سال، ۱۵ آبان ماه است. پایان روز یکشنبه ۱۵ آبان سال ۱۴۰۱ آخرین مهلت ارسال گزارشات فصلی است.
پاییز ۱۴۰۱: پایان روز ۱۵ بهمن ماه برای ارسال معاملات فصلی در نظر گرفته شده است. اما در سال ۱۴۰۱ به دلیل تعطیل رسمی، آخرین مهلت روز یکشنبه ۱۶ بهمن سال ۱۴۰۱ است.
زمستان ۱۴۰۱: برای زمستان هر سال تا پایان ۱۵ اردیبهشت سال بعدی است. مهلت ارسال معاملات فصلی زمستان ۱۴۰۱ به علت تعطیل رسمی جمعه ۱۵ اردیبهشت، به روز شنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ تعویق افتاده است.
بیشتر بخوانید: حسابداری شرکت ها
نتیجه گیری:
ثبت و ارسال گزارشات فصلی به سامانه صورت معاملات فصلی اقدامی بسیار مهم در کسب و کار شماست. در صورتی که گزارشی را ارسال و ارائه نکنید، جریمه هایی به شما تعلق خواهد گرفت. یک مشاوره مالیاتی کمک فراوانی می تواند در این زمینه به شما بکند. شما می توانید به صورت تخصصی از خدمات مشاوره مالیاتی برای تهیه چنین گزارشاتی استفاده کنید. تا سرانجام باعث هدر رفت زمان و هزینه خود نشوید و همچنین از گزارشات معاملات فصلی خوبی بهره مند شوید.
