مالیات حق تمبر از جمله موارد موجود در مالیات بر دارایی میباشد. برای حق تمبر بعضی از اسناد و مدارک مطابق قانون اخذ می گردد. در قانون مالیات های مستقیم، میزان مالیات حق تمبر مقرر شده است.
مالیات حق تمبر چیست؟
حق تمبر، مالیاتی است که مودی در ازای الصاق و ابطال تمبر اسناد و مدارک به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کند. جالب است بدانید که عدم پرداخت مالیات حق تمبر توسط مودی سبب جریمه شدن وی می‌شود.
گرفتن مالیات چه به صورت حق تمبر و چه به صورت مالیات بر انواع درآمد (مالیات بر کشاورزی، مالیات بردرآمد املاک) و حقوق باشد. هدف همه‌ی آنها برآورده کردن یکسری نیازهای اجتماعی افراد آن جامعه است. برخی از این نیازها میتواند شامل ایجاد و توسعه راه‌های ارتباطی، تامین بهداشت، آب، برق و یا تامین و ارائه آموزش در همه سطوح و یا تامین زیرساخت‌های اقتصادی و کلیدی برای تولید اشتغال‌زایی در کشور باشد.
مالیات حق تمبر، جزء مالیات های مستقیم بوده که از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد، مدارک اوراق‌دار، به منظور رسمیت بخشیدن و لازم الاجرا بودن آنها، از مودیان گرفته می‌شود. بنابراین، دولت برای دستیابی به اهداف گفته شده نیازمند منابع مالی است. که بهترین منبع مالی برای هر کشور از نظر صاحب‌نظران امور مالیاتی، همین پرداخت بموقع مالیات است.
نکته: چنانچه فردی مودی از پرداخت حق تمبر خودداری کند. مطابق قانون علاوه براصل تمبر، مودی معادل دوبرابر حق تمبر جریمه خواهد شد.
نکاتی که باید در مورد مالیات حق تمبر بدانید
قانون مالیات‌های مستقیم، در بین مفاد قانونی خود ماده 44 تا 51 را به توضیح ویژگی‌های مالیات حق تمبر اختصاص داده است. هر برگه چک که از طرف بانک‌ها چاپ می‌شود موقع چاپ بابت حق تمبر، 200 ریال از مودی می‌گیرد و برای سایر اوارق نظیر سفته، برات، متناسب به مبلغ چاپ شده روی آنها معادل نیم در هزار به عنوان حق تمبر اعمال می‌شود.
از کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر و یا مورد معامله قرار می‌گیرد و همچنین از اسنادی که حقوق مالکیت مال مورد تجارت را نشان می‌دهد مثل بارنامه دریایی یا هوایی و اواراق بیمه مال مورد تجارت، 5000 ریال گرفته می‌شود. البته برای بارنامه‌های زمینی و صورت وضعیت‌های مسافری 1000 ریال به عنوان حق تمبر از مالک مال مورد تجارت کسر می‌شود. (ماده 46، ق.م.م)
نکته: مسئول تنظیم دقیق بارنامه‌ها، موسسه‌های حمل و نقل‌اند که باید تمام هویت و نشانه‌های صحیح صاحب کالا و سایر اطلاعات مربوطه به کالا و صاحب کالا را به طور دقیق در بارنامه مکتوب کرده و آنها را حداقل تا پنج سال از تاریخ صدور بارنامه نگه دارند.
سهام و سهم‌الشرکه کلیه شرکت‌های ایرانی موضوع قانون تجارت به استثنای شرکت‌های تعاونی براساس ارزش اسمی سهام یا سهم‌الشرکه مشمول مالیات حق تمبر نیم در هزار خواهند شد. (ماده 48 قانون مالیات‌های مستقیم) چاپ سفته، برات، بارنامه، و دیگر اوراق مشمول حق تمبر، برعهده وزارت امور اقتصادی و دارایی میباشد. که این اختیار را دارد به جای الصاق و ابطال حق تمبر، به دریافت حق تمبر در قبال صدور قبض اکتفا کند.
چه اسنادی از بانک‌ها مشمول مالیات حق تمبر میشوند؟
ماده 47 قانون مالیات مستقیم حق تمبر، در مورد کلیه قراردادها و اسنادی که بین بانک و مشتریان مبادله می‌شود و از طرف دفاتر اسناد رسمی نباشند. معادل 10,000 ریال حق تمبر می‌گیرند. این اسناد شامل موارد ذیل هستند:
- برگه قبول شرایط عمومی حساب جاری
- قراردادهای انواع سپرده‌های مالی
- ضمانت نامه‌های صادره از بانک‌ها
- تقاضای صدور ضمانت نامه در صورتی که تقاضا از طرف بانک قبول شده و ضمانت‌نامه صادر گردیده
- وکالت‌نامه‌های بانکی که در دفتر بانک تنظیم میشوند و مشتریان حق امضای خود را به فرد دیگر واگذار می‌کند
- قرارداد وام یا اعطای تسهیلات از هر نوع که باشد و نیز اوراق و فرم‌های تعهدآوری که بانک در حین وام دادن به مشتریان می‌دهند تا امضا نمایند
- قراردادهای دیگری که بین بانک‌ها و مشتریان منعقد می‌شود و طرفین تعهدات و مسئولیت‌هایی را به عهده می‌گیرند
حق تمبر کارت ها و گواهینامه‌های صادر شده چقدر میباشد؟
- حق تمبر کارت معافیت افرادی که به دلایل مختلف و قابل قبول از انجام خدمت سربازی معاف شده اند. مبلغ 10,000 ریال است
- حق تمبر هر گونه گواهینامه رانندگی بین المللی مبلغ 50,000 ریال کسر می‌شود
- مالیات حق تمبر هر پلاک ترانزیت انواع خودرو و همچنین از شماره گذاری هر وسیله نقلیه که به طور موقت وارد ایران می‌شود. مبلغ 200,000 ریال است
- از گواهینامه رانندگی انواع خودرو به ازای هر سال مدت اعتبار مبلغ 1000 ریال حق تمبر گرفته می‌شود
- کارنامه گواهینامه دانش آموزان دوره ابتدایی، راهنمایی، دبیرستان مبلغ 1000 ریال برای حق تمبر کسر می‌شود
- از دانشنامه و گواهی دانشنامه کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و بالاتر مبلغ 10,000 ریال
- گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه خارجی مبلغ 20,000 ریال
- از گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های فنی و حرفه‌ای و دانشگاهی خارجی مبلغ 50,000 ریال
- پروانه مامایی یا مدرک تحصیلی دوره کاردانی و دندانپزشکی تجربی مبلغ 20,000 ریال
- از پروانه مشاغل پزشکی، دندانپزشکی، پیراپزشکی، دامپزشکی و داروسازی مبلغ 100,000 ریال
- از جواز تأسیس، کارت شناسایی واحدهای تولیدی و معدنی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و سایر پروانه‌های کسب و کار، بابت صدور مبلغ 100,000 ریال و بابت تجدید آنها مبلغ 50,000 ریال مالیات حق تمبر اخذ می‌شود
حقوق مودیان در برابر امور مالیاتی و دارایی شامل چه مواردی است؟
براساس ماده 203 قانون مالیات‌های مستقیم، اوراق مالیاتی باید به شخص مودی یا نماینده قانونی او و یا بستگان و مستخدمین وی ابلاغ گردد. تا مودی بتواند نسبت به پرداخت مالیات یا اعتراض به آن در مهلت قانونی اقدام نماید.
مطابق ماده 237 ق.م.م در صورت استعلام مودی از نحوه تشخیص مالیات، مامور مالیاتی مکلف است جزئیات گزارشی را بر مبنای صدور برگ تشخیص قرار گرفته به مودی ابلاغ کند. که بعد از این ابلاغ شخص مودی در یک مهلت 30 روز میتواند نسبت به پرداخت و یا اعتراض به مالیات تعیین شده اقدام نماید.
ماده 238 ق.م.م در صورتی که مودی نتواند در مهلت 30 روز نسبت به مالیات تعیین شده اعتراض کند میتواند شخصاً یا از طریق وکیل مالیاتی، با جمع‌آوری اسناد لازمه و معتبر کتباً تقاضای رسیدگی مجدد کند، که در این صورت مسئول مربوطه میتواند پس از بررسی و اعتبار سنجی مدارک مودی، نسبت به رد یا تعدیل آن تصمیم‌گیری نماید، و اگر بنا بر بررسی‌های خود اعتراض مودی را وارد ندانسته این اختیار را دارد که پرونده را برای هیات حل اختلاف مالیاتی ارجاع دهد.
حق تمبر برای اوراقی که خارج از ایران صادر می‌شود برعهده کیست؟
چنانچه تمامی اوراق گفته شده در بالا، در ایران صادر شده باشد حق تمبر الصاق و ابطال آن ها برعهده صادرکنندگان میباشد. و چنانچه اسناد و اوراق مذکور خارج از ایران صادر شده باشند اولین شخصی که اسناد مزبور را متصرف می‌شود باید قبل از هر نوع امضا و ظهرنویسی یا معامله و یا قبولی یا پرداخت به ترتیب مفاد (ماده 45 و 46 و 47 و 48) قانون مالیات مستقیم اقدام نماید.
پرداخت مالیات حق تمبر چگونه است؟
- ورود به سامانه پرداخت الکترونیکی مالیات به آدرس (http://payment.tax.gov.ir)
- وارد کردن نام کاربری و رمز عبور برای رفتن به پرتال شخصی خود
- زدن دکمه دریافت شناسه قبض
- پرکردن فیلدهای لازم. مثل سال عملکرد (سال جاری)، مرحله وصول (علی الحساب)، منبع مالیاتی (حق تمبر)، اصل مبلغ مالیاتی (نوع پرداخت مالیاتی خود را انتخاب می‌کنید. مثلا پرداخت حق تمبر پروانه کسب)
- بعد از پر کردن فیلدهای گام قبلی، زدن دکمه ادامه است
- تایید صحت اطلاعات وارده و یا ویرایش آنها
- زدن دکمه پرداخت قبض آنلاین برای مراجعه غیرحضوری و یا زدن دکمه چاپ قبض برای مراجعات حضوری به بانک
- در صورت زدن پرداخت قبض حق تمبر آنلاین وارد صفحه مشخصات مودی شده که در صورت تایید اطلاعات، بر روی دکمه پرداخت کلیک کرده و با وارد کردن اطلاعات بانکی، پرداخت قبض حق تمبر را عملی نمایید
نقش وکیل در پرداخت‌های مالیاتی چیست؟
همانطور که می‌دانید مالیات یک هزینه اجتماعی بوده که اکثر جوامع انسانی در راستای بهره‌برداری و استفاده از منابع و امکانات یک کشور، به سازمان امور مالیاتی یا دارایی می‌پردازد. حال مشکلی که این روزها گریبان‌گیر مودیان شده است، عدم آگاهی آنها از فرآیند وصول مالیات و معافیت‌ها و جرایم عدم پرداخت مالیات است. به گفته رسانه مالیاتی، در اکثر مواقع افراد با قوانین و ضوابط مالیاتی به علت پیچیدگی و سختی که در مفاد و مواد قانونی آن وجود دارد، آشنایی ندارند و همین باعث شده که آنها ناخواسته فرار مالیاتی انجام دهند.
بنابراین اگر وصول مالیات مودی به موقع صورت بگیرد هیچگونه مشکل قانونی و دادگاهی برای وی به وجود نمی‌آید. اما اگر مودی بعد از ابلاغ برگ اجرایی ظرف یک ماه، مالیات مورد مطالبه را کاملاً پرداخت نکند و یا نسبت به ترتیب پرداخت آن اقدامی ننماید، توقیف اموال مودی به میزان بدهی او که شامل اصل و جرائم متعلق پس از کسر 10% بدهی با اولویت اموال نقد و غیر نقد اتفاق میفتد. برای همین اگر اموال نقدی مودی برای بدهی او کافی نباشد، اموال غیرمنقول بابت بدهی توقیف و درنهایت ممکن است به مزایده گذاشته شوند.
در صورتی که اگر شخص مودی در همان ابتدا با یک کارشناس مالیاتی و یا یک وکیل مالیاتی در تهران مشاوره کنند. ممکن است هیچگونه توقیف اموالی صورت نگیرد. زیرا یک وکیل مالیاتی به علت آگاهی و آشنایی و همچنین تسلطی که به امور مالیاتی و حقوقی و دادگاهی دارد. به خوبی می‌داند که انجام چه کارها یا اقداماتی موکل او را در امنیت قرار می‌دهد.
