تجدید ارزیابی ازجمله مباحث مهم در بازار سرمایه است که توجه ویژه ای باید نسبت به آن داشت. در این مقاله به نکات مهم موجود در آن و اهمیت آن در حسابداری اشاره خواهیم کرد.
ثروت و دارایی های واحد اقتصادی به ۲ دسته تقسیم می شوند
- دارایی های استهلاک پذیر مثل ساختمان
- دارایی های استهلاک ناپذیر مثل سرمایه گذاری
تجدید برآورد به معنی به روز کردن ارزش دارایی های یک شرکت چه استهلاک پذیر و چه استهلاک ناپذیر است. طی این عملیات تمام دارایی های غیر نقدی و مستهلک شفاف سازی شده و طبق قوانین اشخاص حقوقی می بایست به صورت دوره ای در هر ۵ سال یک بار دارایی خود را تجدید شوند.
این روش، روشی مجاز می باشد اما امری اجباری نیست و شرکت ها می توانند از روش بهای تمام شده یا روش تجدید ارزیابی برای دارایی های ثابت مشهود و دارایی های نامشهود و همچنین سرمایه گذاری های خود استفاده کند.
دارایی هایی قابل تجدید ارزیابی
دارایی ثابت مشهود بعلاوه سرمایه گذاری های بلند مدت شرکت است. مال و دارایی های زیستی مولد که به تولید درآمد منتهی می شوند را هم می توان به دیگر دارایی های شرکت اضافه نمود.
۲ روش مثبت یا منفی وجود دارد
تجدید ارزیابی مثبت بدین معناست که ارزش دارایی بایستی انعکاسی از افزایش ارزش باشد و به هیچ وجه نباید به صورت درآمد ثبت شود. در حقیقت سود ناشی از از تجدیدهای ارزیابی بایستی به یک حساب ارزش گذاری استرداد بشود که همه دارایی های شرکت تا هنگامی که فروخته می شوند در همین حساب باقی می ماند.
تجدید برآورد منفی هنگامی رخ می دهد که ارزش دارایی های یک واحد اقتصادی به علت اختلالات موجود کاهش یابد. این زیان را می بایست به صورت برابر با مازاد تجدید ارزیابی حذف کرد. اگرکه زیان بیشتر از مازاد باشد باید تفاوت آن در گزارش تحت عنوان زیان بیان شود.
معایب و مزایای تجدید ارزیابی دارایی ها
یکی از مزیت های انجام آن، بهبود کیفیت اطلاعات ترازنامه شرکت ها می باشد. همچنین به روز کردن استهلاک دارایی ها و افزایش شفافیت مالی ازجمله این مزایا می باشد. چنانچه این موارد به صورت دقیق انجام نشود بر کیفیت ترازنامه تاثیر منفی خواهد داشت.
تفسیر نادرست افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی در بازار سرمایه از معایب آن است. براساس استانداردهای حسابداری افزایش سرمایه نباید از محل آن تجدید باشد. مگر اینکه قانون اجازه این کار را داده باشد. زیرا مازاد تجدید ارزیابی جزئی از درآمدهای تحقق نیافته می باشد.
اهمیت تجدید ارزیابی در حسابداری
ارزش گذاری مکرر تغییر در قیمت یک کالا و یا یک کالای خاص به ویژه ارز می باشد که در این حالت افزایش رسمی ارزش ارز نسبت به ارز خارجی در یک سیستم ثابت نرخ ارز است. در برابر این موضوع کاهش رسمی ارزش ارز می باشد.
تحت نرخ ارز شناور افزایش ارزش ارز یک افزایش ارزش ارز است. تغییر ارزش رخ یک ارز بدون تغییر در قدرت خرید آن از سرگیری تغییر است نه تجدید ارزیابی. این امر با صدور ارز موخر با ارزش متفاوت معمولاً پایین تری انجام می شود.
ارزش دفتری دارایی های ثابت مشهود برابر بهای تمام شده تاریخی دارایی های ذکر شده بعد از کسر استهلاک انباشته آن ها است. ارزش دفتری دارایی های ثابت مشهود نشان دهنده ارزش واقعی آن ها نخواهد بود. در شرایط تورمی ارزش واقعی دارایی های ثابت مشهود بالاتر از ارزش دفتری منعکس در دفاتر است. استفاده کنندگان از صورت های مالی می بایست از تجدید ارزیابی اطلاع داشته باشند تا که بتوانند در تصمیم گیری های خود آن را مد نظر قرار بدهند.
عوامل تاثیرگذار در تجدید ارزیابی
- نوع سرمایه در تعیین تجدید ارزیابی و زمان
- آگاهی داشتن از شیوه های افزایش سرمایه
- تجدیدهای ارزیابی بایست با آگاهی کامل و جامع از نوع دارایی و فعالیت صورت گرفته و بر روی آن انجام شود
اقدامات لازم برای اجرای مدل تجدید ارزیابی
- آماده فروش دارایی به یک شرکت دیگر باشید
- پیش از ادغام یا همکاری با یک شرکت دیگر با قیمت منصفانه مباحثه شود.
- به روز بودن ارزش بازار دارایی هایی که از زمان خرید ارزش آن ها افزایش پیدا کرده را نشان دهید.
- اطمینان داشته باشید که بودجه کافی برای جایگزینی دارایی های ثابت در پایان عمر مفید آن ها وجود دارد.
- با دانستن اینکه تجدید ارزیابی چیست و چه کمکی به افزایش دارایی ها می کند می توان روند کاری مناسبی را در پیش داشت.
مازاد تجدید ارزیابی
همانطور که گفتیم این تجدید به معنی به روز کردن ارزش دارایی های واحدهای اقتصادی است. چنین افزایش مبلغ دفتری که اتفاق می افتد با عنوان مازاد تجدید ارزیابی ثبت می شود که در ترازنامه هم در قسمت حقوق صاحبان مندرج می شود.
ضرورت تجدید ارزیابی شرکت ها
با توجه به شرایط اقتصادی ایران و نرخ تورم افزاینده دارایی های هر شرکت در پایان سال تغییر می کند و ارزش آن ها از زمان خرید تا سال بعدی کاهش می یابد و به یک اندازه نخواهد بود. اگر شرکتی قصد جایگزین و به روز کردن همان دارایی های پشین را داشته باشد بایستی چندیدن برابر مبلغی که در سال های اولیه برای خرید دارایی ها هزینه کرده را صرف نماید.
از همین رو برای بقای شرکت و واحدهای اقتصادی لازم است که هر ساله ارزش دارایی های شرکت را همگام با تورم به روز کرد، و در پایان سال طبق استهلاک مناسب با نرخ تورم برای افزایش سرمایه و خرید ماشین آلات جدید اقدام به سرمایه گذاری های جدید کرد.
از آنجایی که اقتصاد ایران تورمی است نیاز وافر است که هر ۵ سال یک بار دارایی های شرکت تجدید شود تا چرخه تولید رو به فرسودگی نرود. اگر که افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی با رعایت صحیح قوانین صورت بگیرد معاف از مالیات خواهد شد.
