حسابداری تلفیقی امروزه بیشتر برای سازمان ها، شرکت های تجاری غول پیکر انتخاب مناسبی محسوب می شود. زیرا این موارد نیاز به آسان تر کردن صدور صورت حساب خود هستند، تا جا به جایی این حساب ها به صورت ماهیانه از یک فاکتور به دیگر فاکتورها قابل میسر باشد.
حسابداری تلفیقی چیست ؟
منظور از تلفیق یا ترکیب در تجارت‌های کسب و کار، همان ترکیب یا تبدیل کردن شرکت‌های کوچک به شرکت‌های بزرگ است. در علم اقتصاد، حسابداری تلفیقی، یک انتخاب برای کسب و کارها، شعبه‌های فروش و یا شرکت‌های تجاری می‌باشد. که در نهایت به منظور راحتی در جابه‌جایی حساب‌ها از فاکتوری به فاکتور دیگر صورت می‌گیرد.
در حقیقت هدف از حسابداری تلفیقی و ادغام و یا ترکیب کردن در دنیای اقتصاد و حسابداری رسیدن به سهولت‌هایی نظیر جمع آوری و حسابرسی صورت‌های مالی گروهی از شرکت‌های زیر مجموعه، تلفیق کردن گروهی از شرکت‌ها و شخصیت‌های حقوقی وابسته، در قالب یک نهاد یکپارچه با هدف وحدانیت و غیره است. قبل از پرداخت به موضوع حسابداری تلفیقی اجازه بدهید که با چند اصطلاح پرتکرار همانند واحد تجاری اصلی، واحد فرعی، تلفیقی و سهم اقلیت آشنا شویم.
واحد تجاری اصلی: یک واحد تجاری است که چند واحد فرعی را شامل می‌شود.
واحد تجاری فرعی: یک واحد تجاری است که تحت کنترل یک واحد دیگر (تجاری اصلی) می‌باشد.
تلفیقی: در واقع همان ترکیب کردن یا آمیخته کردن اطلاعات صورت‌های مالی واحد اصلی و فرعی است.
سهم اقلیت: آن بخش از سود یا زیان و یا خالص دارایی‌ها یک واحد تجاری فرعی که با در نظر گرفتن تعدیلات تلفیقی به واحد تجاری اصلی تعلق نمی‌گیرد.
در حسابداری تلفیقی مهم‌ترین موضوع چیست؟
همان‌طور که در پاراگراف قبل هم گفته شد، در حسابداری تلفیقی به آیتم یا موضوع سرقفلی بیش از هر چیز دیگری اهمیت می‌دهند. چرا که برخی از صاحب‌نظران مبانی اقتصادی و حسابداری، این باور را دارند که براساس تئوری‌های واحد تجاری، سرقفلی برای اقلیت نیز باید الزامی می‌شد. اما این نظر به دلایل زیر پذیرفته نشد.
سرقفلی تفاوت بهای تمام شده سرمایه‌گذاری با ارزش منصفانه خالص دارایی های قابل تشخیص است و در مورد سهم اقلیت، بهای تمام شده واقعی وجود ندارد. سرقفلی قابل انتساب به اقلیت را نمیتوان به‌گونه‌ای اتکاپذیر اندازه‌گیری کرد، چون اگر ۱۰۰ درصد سهام یک شرکت تحصیل شود بهای تمام شده آن ممکن است نسبت به تحصیل کمتر از ۱۰۰ درصد سهام متفاوت باشد. البته در این نوع محاسبه سرقفلی، با اصطلاحات مثل سرقفلی منفی (گاهی محاسبه سرقفلی به یک عدد منفی ختم می‌شود) یا خرید با چانه زنی و یا اشتباه در ارزیابی و دارایی غیر پولی روبرو می‌شویم و شاید این خود دلیلی برای رد الزام سرقفلی برای اقلیت باشد.
رویکردهای حسابداری تلفیقی در مورد چیست؟
برای تهیه صورت‌های مالی تلفیقی باید از رویه‌های حسابداری یکسان درباره معاملات و رویدادهای مشابهی که در شرایط یکسان هستند استفاده شود. اگر رویه‌های حسابرسی در شرکت‌ها با رویه مورد استفاده در تهیه صورت‌های مالی تلفیقی برای معاملات و رخدادهای مشابه که شرایط مشابهی نیز دارند، متفاوت باشد. در زمان استفاده از آن‌ها برای تهیه صورت‌های مالی تلفیقی باید تعدیلات لازم انجام شود.
چرا حسابداری تلفیقی انتخاب می‌شود؟
از جمله دلایل استفاده کردن از حسابداری تلفیقی می‌توان به موضوعات زیر اشاره کرد:
- هزینه‌ها ثابت و فعالیت‌های تکراری حذف می‌شوند
- فرآیند تولید و ساخت محصولات با یکدیگر بیشتر باهم هماهنگ می‌شوند
- بهره‌وری و میزان تمرکز بر روی مدیریت سازمان با وجود تلفیق کردن امورات حسابداری ممکن خواهد شد
- برای محیط‌های تجاری خطرات تاحد قابل قبولی کاهش می‌یابد
- امنیت تجارت در کسب و کارهای تلفیقی یا ترکیب شده بالا می‌رود
- میزان دسترسی به منابع مالی افزایش خواهد یافت
- در حالی که اعتبارات افزایش پیدا می‌کند از هزینه‌های مالی هم کاسته می‌شود
- امکان استفاده از امتیازات قانونی و مالیاتی و تمامی موارد مربوطه برای تجارت‌های تلفیقی وجود دارد
حسابداری دو طرفه اگر نمی‌دانید چیست آن را بخوانید.
صورت های مالی تلفیقی چیست؟
در صورت مالی‌های تلفیقی، شرکت اصلی و فرعی صورت‌های مالی خود را جداگانه تهیه می‌کنند. و در ترازنامه شرکت اصلی، شرکت‌های فرعی به عنوان صورت دارایی‌های که تحت عنوان سرمایه گذاری بلند مدت طبقه‌بندی می‌شوند، ظاهر می‌گردند. در صورت‌های مالی تلفیقی، دارایی‌ها، بدهی‌ها، و هزینه‌های شرکت گروه با یکدیگر ترکیب می‌شوند. برای مثال وجه نقدی که در ترازنامه تلفیقی گزارش شده است حاصل جمع وجه نقد همه شرکت‌های فرعی و اصلی است. و همچنین بدهی‌ها و درآمدهای شرکت اصلی و فرعی برای نشان دادن عملیات تلفیق شخصیت واحد اقتصادی، با همدیگر جمع می‌شوند.
در صورت‌های مالی تلفیقی باید موارد زیر در هنگام تلفیق و ترکیب شدن دو واحد فرعی و اصلی شفاف‌سازی شوند:
- فهرستی از واحدهای تجاری فرعی عمده که شامل نام، محل ثبت یا اقامتگاه قانونی واحد فرعی، نسبت حقوق مالکیت و یا میزان سهام با حق رای در واحد تجاری فرعی.
- ذکر نام تاریخ ترازنامه، و دوره مالی واحد تجاری فرعی در مواقعی که تاریخ گزارشگری واحد فرعی با تاریخ گزارشگری واحد اصلی متفاوت باشد. البته در این ترازنامه باید دلایل استفاده از صورت‌های مالی با تاریخ‌های متفاوت هم ذکر شود. و افشای هرگونه محدودیت و ماهیت (به عنوان مثال قراردادهای استقراض یا الزام‌های قانونی).
چه عواملی مانع از اجراییه شدن صورت های مالی تلفیقی می‌شود؟
عواملی که مانع از اجراییه شدن صورت‌های مالی تلفیقی می‌شود، در کشورهای مختلف متفاوت است. برای مثال نظرات گروسی در مورد مشکلات رایجی که مانع از اجرای صورت‌های مالی تلفیقی شده در ایتالیا می‌شوند عبارت است از:
- کمبود تجانس در نحوه حسابداری استانداری‌ها با شرکت‌های شهرداری
- کمبود تجربه در مورد گزارش‌های تلفیقی، کمبود نیرو و کمبود نرم افزارهای مناسب
- عدم وجود قوانین لازم الاجرا
- نبودن سهولت در دستیابی به داده‌ها و مستندات ضروری در طول زمان
- شفافیت محدود صورت‌های مالی سالانه‌ی دولت‌های محلی
- هزینه‌های زیادی که در مورد به‌کارگیری صورت‌های مالی تلفیقی وجود دارد
تلفیق انواع واحدهای تجاری چگونه است؟
واحدهای تجاری برای تلفیق شدن می‌توانند براساس زمینه فعالیت‌شان و یا بر طبق سرنوشت واحدهای ترکیب شده، با هم ترکیب شوند، که در آن تلفیق واحدهای تجاری متناسب با زمینه کاریشان عبارت‌اند از:
ترکیب افقی واحدهای تجاری: در این نوع ترکیب، نوع فعالیت شرکت‌های ترکیب شونده مشابه و در یک صنعت خاص می‌باشند. به عنوان مثال ترکیب یک بانک با بانک دیگر و یا ترکیب یک شرکت نساجی توسط واحد نساجی دیگر. معمولاً در این نوع ترکیب، سهم واحد ترکیب کننده از بازار را افزایش داده، و همچنین می‌تواند در جهت انحصار بر تولید و عرضه کالاها و خدمات سوق پیدا کند.
ترکیب عمودی واحدهای تجاری: این نوع از آمیخته شدن شامل ترکیب واحد تجاری با تامین کنندگان مواد اولیه (عرضه کنندگان) و یا خریداران محصولات آن (مشتریان) می‌شود. برای مثال ترکیب یک شرکت تولید کننده اتومبیل با یک شرکت تولید کننده لاستیک اتومبیل، یک ادغام شدن عمودی است. که بین خریدار و فروشنده لاستیک اتومبیل به وقوع پیوسته است. در واقع سازنده اتومبیل خریدار لاستیک و سازنده لاستیک فروشنده این محصول می‌باشد.
ترکیب ناهمگون واحدهای تجاری: همان‌طور که از نام آن پیدا است، ترکیبی است که در آن نوع فعالیت شرکت‌های ترکیب شونده متنوع و متفاوت می‌باشد. مثلاً ترکیب یک شرکت تولیدی سیمان با یک شرکت تولید لوازم خانگی و یا ترکیب یک بانک با یک شرکت پیمانکاری ساختمانی. عموماً هدف از این نوع ترکیب واحدها، متنوع سازی زمینه فعالیت‌ها است. چرا که تنوع در فعالیت‌ها و سرمایه گذاری‌ها (مطابق تئوری پرتفولیو) باعث کاهش ریسک سرمایه گذاری‌ها می‌گردد.
تفاوت صورت‌های مالی تلفیقی با صورت‌های شعب و مراکز در چیست؟
احتمالا می‌دانید که حسابداری تهیه صورت های مالی تلفیقی با حسابداری شعب تفاوت‌های اساسی دارند. همین تفاوت‌ها و اختلافات مانع از شباهت این دو حسابداری می‌شود. برای مثال:
- اساس حسابداری تهیه صورت‌های مالی تلفیقی همان حسابداری سرمایه گذاری است که هیچ وقت در حسابداری شعب دیده نمی‌شود.
- در حسابداری تلفیقی حساب‌های متقابل وجود ندارد در حالی که این امر در حسابداری شعب وجود دارد.
- در حسابداری تهیه صورت‌های مالی تلفیقی بحث سهم اقلیت مطرح می‌شود در حالی که در حسابداری شعب این مباحث تعریف نشده‌اند.
- عمده مباحث موجود در حسابداری صورت‌های مالی تلفیقی در مورد حقوق صاحبان سهام است ولی در حسابداری شعب باز هم این امر دیده نمی‌شود.
- از اساسی‌ترین موضوعات مربوط به حسابداری تلفیقی، بحث شناسایی سرقفلی است اما در حسابداری شعب این موضوع ارجحیت ندارد.
- در حسابداری تهیه صورت های مالی تلفیقی، شرکت‌های فرعی دارای شخصیت حقوقی مجزا می‌باشند درحالی که در حسابداری شعب شخصیت حقوقی مجزا متعلق است به مرکز. برای همین شعب به خودی خود دارای شخصیت حقوقی مجزا نیستند. یا به عبارتی بهتر دارای ساختار سرمایه نمی‌باشند.
- بیشترین شباهت حسابداری تلفیقی با حسابداری شعب می‌تواند در تهیه صورتحساب سود و زیان و ترازنامه باشد که بابت این کار اقدام به ادغام حساب‌ها از طریق تهیه کاربرگ می‌کنند. البته لازم است که گفته شود که کاربرگ در حسابداری تهیه صورت‌های مالی تلفیقی، کاربرگ تلفیقی نام دارد در حالی که به کاربرگ در حسابداری شعب کاربرگ ترکیب می‌گویند.
در نهایت برداشتی که می توان از حسابداری تلفیقی داشت
در عصر حاضر به دلیل انگیزه و اشتیاقی که برای حذف برخی هزینه‌های ثابت، کارآمدتر کردن مراحل ساخت در فرآیند تولید، افزایش دادن بهره‌وری یک واحد تجاری و همچنین کاهش خطرها و دسترسی سریع به منابع مالی و غیره باعث شد تا حسابداری تلفیقی و تهیه صورت‌های مالی تلفیقی در بین واحدهای تجاری یا شرکت‌های کوچک و یکی شدن آن‌ها بیشتر از قبل گسترش پیدا کند.
توصیه برای مطالعه بیشتر: حسابداری تعهدی
